19 kwietnia 2017

28/2017: Synagoga Tempel - Kraków (Stare Miasto) (woj. małopolskie, pow. Kraków, gm. Kraków)

(ul. Miodowa 24)

to najokazalsza i najnowsza z krakowskich synagog. Jest ozdobna i oddzielona od innych budynków. Nazwa Tempel była i jest obecnie bardzo często nadawana synagogom gin konserwatywnych i reformowanych.
Inicjatywa budowy synagogi powstałą w Stowarzyszeniu Izraelitów Postępowych i Towarzystwa Religijno-Cywilizacyjnego, które z jednej strony nie chciały uciec od tradycyjnego judaizmu (jak Żydzi reformowani), a z drugiej zafascynowaniu nauką i postępem cywilizacji odbiło bardzo swoje piętno na tzw. nurcie neologicznym judaizmu.
Synagoga została zbudowana w latach 1860-62, po 17 latach starań o pozwolenie na budowę. W niecałe 6 lat potem została rozbudowania po raz kolejny po następnych 15.

W 1893 r. dokonano generalnej przebudowy, a w 1924 przebudowano ją po raz ostatni. W wyniku tego otrzymano pełne przepychu wnętrze o niespójnym stylu, będące świadectwem majętności postępowej gminy.
Centralne miejsce synagogi zajmuje bima, czyli podwyższenie, na którym znajduje się pulpit służący do odczytywania zwojów Tory.
Na wprost, po wschodniej stronie, przykuwa uwag ogromny, samodzielnie stojący aron ha-kodesz. Po jego prawej i lewej stronie jest sklepione przejście  pozwalające przejść go dookoła. W środku aron ha-kodesz, z powodu tymczasowego braku koniecznej do prawidłowego funkcjonowania synagogi parochet (zasłonki), widzimy zakryte tałesem zwoje Tory.
Dwa pięcioramienne świeczniki usytuowane na kolumnach są dekoracyjnym oświetleniem. Jednometrowa przegroda oddziela lewą nawę synagogi, która używana  jest o spożywania posiłków okolicznościowych z okazji bar micwy czy śmierci krewnego. Potwierdzeniem tego jest stara, uta w kamieniu umywalka znajdująca się przy wschodnim wejściu.
Wyjątkowe witraże w synagogach stanowiły formę upamiętnienia bliskich fundatorów. Ostatnie dwa po północnej stronie poświęcono pamięci wieloletniego prezesa Wyznaniowej Gminy Żydowskiej Czesława Jakubowicza i Marii Jakubowicz.
Dwa duże balkony są galerią dla kobiet. Chór i niewielkie organy istniejące w dwudziestoleciu międzywojennym znajdowały się nad wejściem na wprost aron ha-kodesz i były mało widoczne z dołu. Oprócz kantora i chóru śpiewały tam również kobiety.
W okresie okupacji była w tym miejscu stajnia, po wyzwoleniu synagoga ponownie zaczęła pełnić funkcję religijną.

14 czerwca 2016 r. byliśmy przy Synagodze Tempel, niestety była nieczynna.



















Brak komentarzy:

Prześlij komentarz

Będziemy wdzięczni za Twój komentarz. Pamiętaj, że każdą myśl możesz wyrazić w sposób kulturalny, jeśli tylko tego zechcesz.