48/2013: Kamienice - Zamość (woj. lubelskie, pow. Zamość, gm. Zamość)

(Rynek Wielki)

Kwadratowy rynek (100 x 100 m), po osiem kamienic przy każdej pierzei, z której wybiega jedna ulica.

Pierzeja zachodnia - zajmowały głównie domy Greków, powstałe pod XVI w. Na najlepszych działkach stanęły domy ludzi dworu.
- Kamienica Linkowska (nr 5) o barokowej fasadzie ozdobionej trzema jońskimi pilastrami i najpiękniejszych przy rynku łukach podcieni, zdobnych w motywy roślinne. Należała do architekta Jana Michała Linka.a

Pierzeja wschodnia - kamienice były w XVII w. własnością profesorów Akademii Zamojskiej i aptekarzy.
- Kamienica nr 2 - od momentu powstania w 1609 r. istnieje tu nieprzerwanie apteka, o czym przypomina izba pamiątek otwarta na I piętrze.
- Kamienica nr 6 - wejście do niej okala obficie rzeźbiony portal manierystyczny w półkolumnami.
- Kamienica nr 8 - Pod św. Kazimierza - od rzeźby w fasadzie.
- Kamienica nr 14 - o podcieniach zdobionych maskami, znajduje się w niej Biuro Wystaw Artystycznych promujące twórczość dla dzieci oraz rysunek satyryczny. W sali wystaw można oglądać autentyczny XVII-wieczny strop z drewnianych belek.

Pierzeja południowa - powstały najpóźniej, w pocz. XVIII w. Są one jednorodne, o najsmuklejszych arkadach i najbardziej przypominają włoskie pierwowzory.
- Kamienica nr 21 to najstarsza w Zamościu (1590 r.).
- Kamienica nr 23 - zbudował ją Morando dla kupca włoskiego Tellaniego. Dziś mieści się w niej kawiarnia i restauracja Padwa. W jej wnętrzu można podziwiać zachowane sztukaterie.
- Kamienica nr 25 - Morando zbudował dla swojej rodziny, miała być typową willą włoską.
- Kamienica nr 27 - należała do miasta Szczebrzeszyn, wchodzącego w skład ordynacji, które w niej deponowało swoje kosztowności. Dzisiaj w kamienicy są inne skarby - sztuka współczesna w galerii na poddaszu.
- Dom nr 31 - należał do Turobina. Miasto to chciało chronić tu przed najazdami swój skarb miejski.

Pierzeja północna - kamienice ormiańskie.
- Kamienica nr 22 - Pod Madonną - zawdzięcza nazwę barokowej rzeźbie.
- Kamienica nr 24 - Pod Małżeństwem lub Szafirowa - od wizerunku kobiety i mężczyzny.
- Kamienica nr 26 - Pod Aniołem - z postacią Archanioła Gabriela. Ścianę I piętra zdobią lwy oraz smok. Nad portalem wejściowym widnieje św. Jerzy na koniu. Wnętrze zachowało autentyczne rozplanowanie i częściowo wystrój rzeźbiarsko-architektoniczny.
- Kamienica nr 28 - Rudomiczowska - wyróżnia się najwyższymi attykami.
- Kamienica nr 30 - Wilczkowska - ma w lewym narożniku płaskorzeźbę z wizerunkami św. Jana Ewangelisty - patrona właściciela domu, Jana Wilczka oraz Madonny, patronki jego żony.